W połowie lutego 2025 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał wyrok w sprawie C-472/23, który ma duże znaczenie dla kredytobiorców w Polsce. Orzeczenie dotyczyło Sankcji Kredytu Darmowego (SKD) i jego skutków dla osób, które zawarły kredyty na warunkach niezgodnych z przepisami. Choć eksperci branży konsumenckiej uznali wyrok za przełomowy, to reakcje ze strony prawników reprezentujących banki wskazują na agresywną obronę interesów finansowych sektora bankowego.
Wyrok TSUE a roszczenia konsumentów
Wyrok TSUE z dnia 13 lutego 2025 r. potwierdził, że w przypadku naruszenia przez banki obowiązków informacyjnych wobec konsumentów, jednym z możliwych następstw jest przyznanie kredytobiorcy darmowego kredytu. Trybunał uznał, że naruszenie zasad informowania konsumentów w kwestii kosztów kredytu, w tym nieprzejrzystości w ustalaniu RRSO, powinno prowadzić do obniżenia kwoty kredytu lub całkowitego jego umorzenia.
Orzeczenie w sprawie SKD jest jednym z ważniejszych rozstrzygnięć, które może doprowadzić do zwrotu miliardów złotych przez banki. Wyrok zapewnia konsumentom ochronę przed błędami w umowach kredytowych, w tym niepełnymi lub wprowadzającymi w błąd informacjami o kosztach kredytu. Co więcej, decyzja TSUE stanowi wyraźny sygnał, że wszystkie przypadki naruszenia przez banki obowiązków informacyjnych, niezależnie od ich stopnia, mogą prowadzić do zastosowania tej samej sankcji.
Opór banków i próba manipulacji opinią publiczną
Związek Banków Polskich oraz prawnicy związani z sektorem bankowym natychmiast podjęli próbę obrony interesów banków. Szczególnie aktywny jest mec. Wojciech Wandzel, który od lat reprezentuje banki w sprawach dotyczących kredytów frankowych czy WIBOR. W swoich publicznych wypowiedziach, Wandzel często interpretuje wyroki TSUE w sposób korzystny dla banków. Przykładem może być jego krytyka wyroków, które przyznają kredytobiorcom prawo do odszkodowań lub unieważnienia umów kredytowych.
Bankowi prawnicy kwestionują także interpretację przepisów unijnych, a ich argumenty mają na celu zniechęcenie konsumentów do dochodzenia swoich praw. Tego typu działania, choć mogą wydawać się przekonywające, nie zawsze znajdują potwierdzenie w faktach. Z jednej strony, prawnicy banków próbują zminimalizować wpływ wyroku TSUE, sugerując, że decyzja Trybunału dotyczy tylko skrajnych przypadków naruszeń, z drugiej – przedstawiają wyroki w sposób, który może wprowadzać w błąd i zniechęcać kredytobiorców do działania.
Manipulacja po stronie banków
Jedną z taktyk obrony banków jest deprecjonowanie kancelarii prawnych, które reprezentują interesy konsumentów. Prawnicy bankowi określają te kancelarie mianem „patokancelarii” i podważają ich rzetelność. Krytykują również rosnącą liczbę spraw sądowych dotyczących roszczeń konsumenckich, twierdząc, że są one nieuzasadnione. Warto jednak zauważyć, że niektóre z tych kancelarii, mimo kontrowersyjnych zarzutów, odgrywają kluczową rolę w walce o prawa konsumentów.
W tej sytuacji, mechanizm wywierania wpływu na opinię publiczną staje się coraz bardziej wyrafinowany. Przykładem może być odrzucenie przez bankowych prawników porównań kredytów złotowych opartych na WIBOR-ze z kredytami frankowymi, mimo że sądy w Polsce dostrzegają podobieństwa w obu przypadkach, zwracając uwagę na brak przejrzystości w ustalaniu wysokości oprocentowania.
Przyszłość sporów sądowych
W obliczu narastających sporów sądowych o SKD, banki starają się zmniejszyć ryzyko, manipulując opinią publiczną i podważając decyzje sądów. Z kolei prawnicy reprezentujący kredytobiorców są optymistyczni po wyroku TSUE, który otworzył drogę do masowych roszczeń o darmowy kredyt. Choć nie wszyscy prawnicy bankowi zgadzają się z tą interpretacją, nie ma wątpliwości, że orzeczenie może stanowić fundament do przyszłych wyroków sądowych, które będą miały ogromny wpływ na sektor bankowy.
Z uwagi na rosnącą liczbę spraw sądowych i narastający opór ze strony banków, nadchodzące miesiące będą decydujące dla ostatecznego rozstrzygnięcia kwestii SKD. Kredytobiorcy, którzy uważają, że ich umowy kredytowe zawierają błędy, mogą liczyć na wsparcie prawne, choć muszą być przygotowani na trudną walkę w sądach, w której nie brakuje sprzecznych interpretacji prawnych.
Podsumowanie
Prawnicy reprezentujący banki nie ustają w obronie interesów swoich mocodawców, stosując coraz bardziej wyrafinowane strategie. Z kolei przedstawiciele kancelarii broniących praw konsumentów, mimo krytyki, są przekonani, że wyrok TSUE to krok w stronę większej ochrony kredytobiorców. Sytuacja na rynku kredytów konsumenckich staje się coraz bardziej napięta, a liczba spraw sądowych rośnie. Jak zakończy się ta walka, zależy w dużej mierze od dalszych decyzji sądów oraz interpretacji przepisów przez prawników. Czas pokaże, która strona wyjdzie z niej zwycięsko.
